Plastik Atıklar Nelerdir?

Plastik malzemeler; dayanıklı, esnek ve yalıtkanlığı bulunan, maliyeti düşük maddelerdir. Plastik atıkların en büyük sorunu ise çöpe atıldığında çözünmemeleri ve bozulmadan yeryüzünde yüzyıllarca kalmalarıdır. Bu malzemeler doğada birikerek, ekolojik denge açısından tehdit oluşturur. Plastiklerin doğaya ve çevreye zarar vermemesi için geri dönüşüme uğraması ve yeniden kazandırılması son derece önemlidir.

Günlük yaşamda kullanılan plastik malzemeler büyük oranda geri dönüşüme kazandırılabilmektedir. Geri dönüşüm konusunda önemli konulardan biri de atık türlerinin buna uygun olup olmadığıdır. Bazı atık türleri geri dönüşüme son derece uygunken bazıları daha zor geri dönüştürülebilmektedir.

Plastik Malzemelerin Kullanımı

Plastik ürünler, çağımızın en yaygın kullanılan malzemelerinden biridir. Bu sebeple yoğun bir plastik atık durumu da oluşmaktadır. Dünya çapında yapılan araştırmalara göre, insanların çevre atığının yaklaşık yüzde 10’u plastik malzemelerden oluşmaktadır. Gündelik yaşamda kullandığımız malzemelerin yüzde 50’si ise tek kullanımlık materyallerden oluşmaktadır.

Plastik malzemeler, günlük yaşamda yaygın olarak kullanılmaktadır. Plastikten nesnelerden bazıları uzun yıllar boyunca kullanımı uygundur. Buna karşın büyük bir bölümü ise kısa süreli kullanım amacıyla üretilir. Şişeler, plastik poşetler, kaplar gibi malzemeler kısa bir süre sonra çöpe gitmektedir.

Plastik malzemeler doğaya yüzyıllar boyunca bozulmadan kalabilir. Dünyanın en ücra köşelerinde dahi artık plastik atık bulabilmek mümkündür. Buna karşın plastik atıkların geri dönüşümü mümkündür. Plastik atıklar söz konusu olduğunda geri dönüşüm için oldukça avantajlıyızdır.

Plastiklerin geri dönüşümünde ilk ilişkilendirilen atık türleri genellikle; plastik su şişeleri, gıda kutuları, poşetler, kozmetik şişeleri ve benzerleri olacaktır. Bu ve benzeri ürünler geri dönüşüm tesislerinde tekrar tekrar geri dönüştürülerek, yeniden kullanıma kazandırılabilir.

Plastik Atık Türleri Nelerdir?

Plastik tek bir materyal değildir. Plastik çatısı altında birçok farklı materyalle üretilen türler bulunur. Bu türlerden bazılarının geri dönüşümü son derece kolayken, bazılarının biraz daha zor olduğu ifade edilebilir. Her türün kendine özgü bir rakamı vardır. Bu rakamlar geri dönüşüm konusunda nasıl bir malzeme tuttuğunuzu da ifade eder.

Türlerine göre plastik çeşitleri şu şekildedir;

• Polietilen: Çok geniş bir kullanım alanı vardır.
• Polipropilen: Bu yaygın olarak kullanılan plastik türlerinden biridir. Otomobil yan sanayinden bahçe mobilyalarına kadar birçok farklı alanda kullanılabilir.
• Polistiren: Elektronik, beyaz eşyaların plastik kısımları ve paketleme gibi alanlarda bu plastik tür yaygın olarak kullanılmaktadır.
• Peolietilen tereftalat: Bu plastiğin diğer isimleri PET ya da PETE olarak bilinmektedir. Pet şişe ismini bu malzemeden almaktadır.
• Polyamid: Diş fırçası kılları, misina, fiber ve benzeri malzemeler bu plastik türünden üretilmektedir.
• Polyester: Özellikle tekstil sektöründe çok yaygın olarak kullanılan malzemelerden biridir.
• Polivinil klorür: Boru, profil gibi malzemelerin imalatında bu plastik türü kullanılmaktadır.
• Polikarbonat: CD, gözlük ve benzeri malzemelerin imalatında polikarbonat kullanılır. Bunun yanı sıra alevi iletmeme ve kendini söndürme özelliklerine sahiptir.
• Akrilonitril bütadien stiren: Elektronik cihazların plastik aksamlarında sıklıkla bu tür kullanılmaktadır.
• Poliviniliden klorür: Yiyecek paketlemesinde ise bu plastik malzemeler kullanılmaktadır.

Hangi Plastikler Dönüştürülebilir?

Plastik malzemelerin geri dönüşüm aşamasına girip giremeyeceğini belirlemek adına, plastik reçine numarası tanımlama sistemi oluşturulmuştur. Bu sistemde hem ürün kontrolleri hem de geri dönüşümlü malzemelerin tasnifi kolaylıkla yapılabilmektedir. Plastiklere verilen kodlar sayesinde bu işlemleri gerçekleştirmek basit ve pratik bir hal almıştır.

Geri Dönüşüm Aşamaları Nelerdir?

Plastik atıkların hammadde olarak yeniden kullanılması için geri dönüştürülmesi gerekir. Bu amaçlarla geri dönüşüm tesisleri kurulmuştur. Bu tesislerde plastik malzemeler kısa süreli işlemlerle yeniden kullanıma hazır hale getirilir. Bununla birlikte geri dönüşümün bazı aşamaları vardır.

Geri dönüşüm plastik üretimi konusunda daha az enerji harcanmasını sağlar. Bunun yanı sıra plastikler doğada çok geç çözülmektedir. Bu sebeple çevreye ve doğal kaynak alanlarına ciddi anlamlar zarar verirler. Geri dönüşüm ekolojik dengeye de katkı sağlayan bir işlemdir.

Geri dönüşüm işleminin çeşitli aşamaları vardır.

Plastiklerin toplanması

Birçok insan kullandığı plastikleri çöpe atar. Çöpe atılan plastikler toplanarak geri dönüşüm sürecine dâhil edilir. Bunun yanı sıra geri dönüşüm konteynerindeki plastikler de toplanarak geri dönüşüm tesislerine getirilir.

Plastiklerin Sınıflandırılması

Geri dönüşüm tesisine getirilen plastikler makineler aracılığıyla sınıflandırılır. Bu plastiklerin farklı türleri vardır. Her tür kendi grubuyla birlikte geri dönüşüm işlemine girer.

Plastiklerin Parçalanması

Türlerine göre sınıflandırılan plastikler, kolay işlenmesi amacıyla küçük parçalara ayrılır. Atık plastikler kırma makinelerinde parçalanmaktadır. Plastiklerin küçültme işlemelerinde kırıcı, öğütücü, parçalayıcı ve ezici gibi makineler kullanılır. Elde edilen parçalara kepek adı verilir.

Plastiklerin Temizlenmesi

Kepek haline getirilen bu plastikler, daha kaliteli ürün elde etmek adına; yapıştırıcı, etiket ve kir gibi malzemelerden arındırılır. Bu işlem yıkama havuzları vasıtasıyla yapılmaktadır. Bu sayede mamuller kirden ve etiketlerden arındırılarak kurutuculara gönderilir. Plastik atığın türüne bağlı olarak da nemi alınmaktadır.

Plastiğin Eritilmesi

Kurutma işleminin ardından eritme işlemine geçilir. Makineler yardımıyla plastikler uygun sıcaklıklarda eritilir. Bu işlemin ardından soğutulur ve granül hale getirilir.

Tüm bu işlemlerin ardından yeniden işlenerek inşaat, gıda, kimyasal ve ambalaj sektörünün kullanımına sunulur.